- Zasady udzielania pomocy

ZASADY UDZIELANIA POMOCY
 

Prawo do świadczeń z pomocy społecznej, jeżeli umowy międzynarodowe nie stanowią inaczej, przysługuje: 1) osobom posiadającym obywatelstwo polskie mającym miejsce zamieszkania i przebywającym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej; 2) cudzoziemcom mającym miejsce zamieszkania i przebywającym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej: a) na podstawie zezwolenia na pobyt stały, zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej, zezwolenia na pobyt czasowy udzielonego w związku z okolicznością, o której mowa w art. 159 ust. 1 pkt 1 lit. c lub d lub w art. 186 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach (Dz. U. z 2023 r. poz. 519, 185 i 547), lub w związku z uzyskaniem w Rzeczypospolitej Polskiej statusu uchodźcy lub ochrony uzupełniającej, b) w związku z uzyskaniem w Rzeczypospolitej Polskiej zgody na pobyt ze względów humanitarnych lub zgody na pobyt tolerowany – w formie schronienia, posiłku, niezbędnego ubrania oraz zasiłku celowego; 3) mającym miejsce zamieszkania i przebywającym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej obywatelom państw członkowskich Unii Europejskiej, państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub Konfederacji Szwajcarskiej oraz członkom ich rodzin w rozumieniu art. 2 pkt 4 ustawy z dnia 14 lipca 2006 r. o wjeździe na terytorium ©Kancelaria Sejmu s. 3/166 2024-05-28 Rzeczypospolitej Polskiej, pobycie oraz wyjeździe z tego terytorium obywateli państw członkowskich Unii Europejskiej i członków ich rodzin (Dz. U. z 2021 r. poz. 1697 oraz z 2023 r. poz. 547), posiadającym prawo pobytu lub prawo stałego pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Pomocy społecznej udziela się osobom i rodzinom w szczególności
z powodu:
1) ubóstwa;
2) sieroctwa;
3) bezdomności;
4) bezrobocia;
©Kancelaria Sejmu s. 6/166
2024-05-28
5) niepełnosprawności;
6) długotrwałej lub ciężkiej choroby;
7) przemocy domowej;
7a) potrzeby ochrony ofiar handlu ludźmi;
8) potrzeby ochrony macierzyństwa lub wielodzietności;
9) bezradności w sprawach opiekuńczo-wychowawczych i prowadzenia
gospodarstwa domowego, zwłaszcza w rodzinach niepełnych lub
wielodzietnych;
10) (uchylony)
11) trudności w integracji cudzoziemców, którzy uzyskali w Rzeczypospolitej
Polskiej status uchodźcy, ochronę uzupełniającą lub zezwolenie na pobyt
czasowy udzielone w związku z okolicznością, o której mowa w art. 159
ust. 1 pkt 1 lit. c lub d ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach;
12) trudności w przystosowaniu do życia po zwolnieniu z zakładu karnego;
13) alkoholizmu lub narkomanii;
14) zdarzenia losowego i sytuacji kryzysowej;
15) klęski żywiołowej lub ekologicznej.

Prawo do świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej przysługuje osobom i rodzinom w przypadku występowania jednej z powyższych okoliczności,
a których dochód nie przekracza kryterium dochodowego, określonego w art. 8 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej (kwoty zwaloryzowane od dnia 1 stycznia 2022r.):

1. osobie samotnie gospodarującej, której dochód nie przekracza kwoty 776 zł, zwanej „ kryterium dochodowym osoby samotnie gospodarującej ”

2. osobie w rodzinie, w której dochód na osobę nie przekracza kwoty 600 zł, zwanej „ kryterium dochodowym na osobę w rodzinie ”

3. rodzinie, której dochód nie przekracza sumy kwot kryterium dochodowego na osobę w rodzinie, zwanej dalej „ kryterium dochodowym rodziny ”

Za dochód uważa się sumę miesięcznych przychodów z miesiąca poprzedzającego złożenie wniosku lub w przypadku utraty dochodu z miesiąca, w którym wniosek został złożony, bez względu na tytuł i źródło ich uzyskania, jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, pomniejszoną o:

1. miesięczne obciążenie podatkiem dochodowym od osób fizycznych i koszty uzyskania przychodu;

2. składki na ubezpieczenie zdrowotne określone w przepisach o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz ubezpieczenia społeczne określone w odrębnych przepisach;

3. kwotę alimentów świadczonych na rzecz innych osób.

Dochód rolnika oblicza się na podstawie ilości ha przeliczeniowego. Przyjmuje się, że z 1 ha przeliczeniowego uzyskuje się dochód miesięczny w wysokości  345 zł.

Dochód w walucie obcej ustala się według średniego kursu Narodowego Banku Polskiego.

W przypadku uzyskania w ciągu 12 miesięcy poprzedzających miesiąc złożenia wniosku lub w okresie pobierania świadczenia z pomocy społecznej dochodu jednorazowego przekraczającego pięciokrotnie kwotę kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej (w przypadku osoby samotnej) i kryterium dochodowego rodziny (w przypadku osoby w rodzinie) kwotę tego dochodu rozlicza się w równych częściach na 12 kolejnych miesięcy, poczynając od miesiąca, w którym dochód został wypłacony.

W przypadku uzyskania w ciągu 12 miesięcy poprzedzających miesiąc złożenia wniosku lub w okresie pobierania świadczenia z pomocy społecznej dochodu należnego za dany okres, kwotę tego dochodu rozlicza się w równych częściach na kolejne miesiące przez okres odpowiadający okresowi, za który uzyskano dochód.

Do dochodów nie wlicza się:

1. 1) jednorazowego pieniężnego świadczenia socjalnego;
   2) zasiłku celowego;
   3) pomocy materialnej mającej charakter socjalny albo motywacyjny,
   przyznawanej na podstawie przepisów o systemie oświaty;
   4) wartości świadczenia w naturze;
   5) świadczenia przysługującego osobie bezrobotnej na podstawie przepisów
   o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy z tytułu wykonywania prac
   społecznie użytecznych;
   5a) świadczenia pieniężnego, o którym mowa w ustawie z dnia 20 marca 2015 r.
   o działaczach opozycji antykomunistycznej oraz osobach represjonowanych
   z powodów politycznych (Dz. U. z 2023 r. poz. 388), i pomocy pieniężnej,
   o której mowa w art. 19 ust. 2 ustawy z dnia 24 stycznia 1991 r. o
   kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji i okresu
   powojennego (Dz. U. z 2022 r. poz. 2039), w art. 7a ust. 2 ustawy z dnia
   2 września 1994 r. o świadczeniu pieniężnym i uprawnieniach przysługujących żołnierzom zastępczej służby wojskowej przymusowo zatrudnianym
   w kopalniach węgla, kamieniołomach, zakładach rud uranu i batalionach
   ©Kancelaria Sejmu s. 8/166
   2024-05-28
   budowlanych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1774), w art. 5a ust. 2 ustawy z dnia
   31 maja 1996 r. o osobach deportowanych do pracy przymusowej oraz osadzonych w obozach pracy przez III Rzeszę i Związek Socjalistycznych
   Republik Radzieckich (Dz. U. z 2021 r. poz. 1818), w art. 10a ust. 2 ustawy
   z dnia 16 listopada 2006 r. o świadczeniu pieniężnym i uprawnieniach
   przysługujących cywilnym niewidomym ofiarom działań wojennych (Dz. U.
   z 2021 r. poz. 1820) oraz w art. 10 ust. 2 ustawy z dnia 20 marca 2015 r.
   o działaczach opozycji antykomunistycznej oraz osobach represjonowanych
   z powodów politycznych;
   6) dochodu z powierzchni użytków rolnych poniżej 1 ha przeliczeniowego;
   7) świadczenia wychowawczego, o którym mowa w ustawie z dnia 11 lutego
   2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci (Dz. U. z 2022 r. poz.
   1577 i 2140);
   8) świadczenia pieniężnego, o którym mowa w art. 8a ust. 1 ustawy z dnia
   7 września 2007 r. o Karcie Polaka (Dz. U. z 2023 r. poz. 192);
   9) świadczenia pieniężnego przyznawanego na podstawie art. 9 ustawy z dnia
   22 listopada 2018 r. o grobach weteranów walk o wolność i niepodległość
   Polski (Dz. U. poz. 2529);
   10) nagrody specjalnej Prezesa Rady Ministrów przyznawanej na podstawie
   art. 31a ustawy z dnia 8 sierpnia 1996 r. o Radzie Ministrów (Dz. U. z 2022 r.
   poz. 1188);
   11) pomocy finansowej przyznawanej repatriantom, o której mowa w ustawie
   z dnia 9 listopada 2000 r. o repatriacji (Dz. U. z 2022 r. poz. 1105);
   12) środków finansowych przyznawanych w ramach działań podejmowanych
   przez organy publiczne, mających na celu poprawę jakości powietrza lub
   ochronę środowiska naturalnego;
   13) zwrotu kosztów, o których mowa w art. 39a ust. 1 ustawy z dnia 14 grudnia
   2016 r. – Prawo oświatowe (Dz. U. z 2021 r. poz. 1082, z późn. zm.2)
   14) rodzinnego kapitału opiekuńczego, o którym mowa w ustawie z dnia
   17 listopada 2021 r. o rodzinnym kapitale opiekuńczym (Dz. U. poz. 2270
   oraz z 2022 r. poz. 2140);
   2) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2022 r. poz. 655,
   1079, 1116, 1383, 1700, 1730 i 2089 oraz z 2023 r. poz. 185.
   ©Kancelaria Sejmu s. 9/166
   2024-05-28
   15) dofinansowania obniżenia opłaty rodzica za pobyt dziecka w żłobku, klubie
   dziecięcym lub u dziennego opiekuna, o którym mowa w art. 64c ust. 1
   ustawy z dnia 4 lutego 2011 r. o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 (Dz. U.
   z 2023 r. poz. 204);
   16) kwotę dodatku energetycznego, o którym mowa w art. 5c ustawy z dnia
   10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne (Dz. U. z 2022 r. poz. 1385, z późn.
   zm.3)
   17) kwotę dodatku osłonowego, o którym mowa w art. 2 ust. 1 ustawy z dnia
   17 grudnia 2021 r. o dodatku osłonowym (Dz. U. z 2023 r. poz. 169 i 295);
   18) kwoty dodatku węglowego, o którym mowa w art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 5
   sierpnia 2022 r. o dodatku węglowym (Dz. U. z 2023 r. poz. 141 i 295);
   19) kwotę dodatku dla gospodarstw domowych z tytułu wykorzystywania
   niektórych źródeł ciepła, o którym mowa w art. 1 pkt 2 ustawy z dnia 15
   września 2022 r. o szczególnych rozwiązaniach w zakresie niektórych źródeł
   ciepła w związku z sytuacją na rynku paliw (Dz. U. poz. 1967, z późn. zm.4)
   20) kwoty dodatku elektrycznego, o którym mowa w art. 27 ust. 1 ustawy z dnia
   7 października 2022 r. o szczególnych rozwiązaniach służących ochronie
   odbiorców energii elektrycznej w 2023 roku oraz w 2024 roku w związku z
   sytuacją na rynku energii elektrycznej (Dz. U. z 2023 r. poz. 269 i 295).

W razie wystąpienia rażących dysproporcji między wysokością dochodu a rzeczywistą sytuacją majątkową stwierdzoną przez pracownika socjalnego, ośrodek pomocy społecznej może odmówić przyznania świadczeń z pomocy społecznej.

Obowiązki osób i rodzin ubiegających się o pomoc społeczną.

Osoby lub rodziny, korzystające z pomocy społecznej, zobowiązane są do współpracy z pracownikiem socjalnym w rozwiązywaniu swojej trudnej sytuacji życiowej. Nieuzasadniona odmowa podjęcia pracy przez osobę bezrobotną, marnotrawstwo przyznanych świadczeń, ich celowe niszczenie, bądź też marnotrawstwo własnych zasobów materialnych, a także ich nieracjonalne wykorzystywanie mogą stanowić podstawę do odmowy przyznania świadczeń z pomocy społecznej. Również nie wywiązywanie się z uzgodnień zawartych w kontrakcie może spowodować ograniczenie lub odmowę przyznania świadczenia.
Osoby i rodziny, korzystające ze świadczeń pomocy społecznej, są zobowiązane poinformować o każdej zmianie w ich sytuacji osobistej i majątkowej, która wiąże się z podstawą do przyznania świadczeń. Świadome wprowadzenie w błąd pracownika socjalnego może spowodować zmianę decyzji na niekorzyść strony oraz naliczenie nienależnie pobranych świadczeń. Świadczenia nienależnie pobrane podlegają zwrotowi, niezależnie od dochodu rodziny.