DEFINICJA

Przemoc w rodzinie narusza podstawowe prawa człowieka, w tym prawo do życia i zdrowia oraz poszanowanie godności osobistej.

Art. 2 Ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie definiuje przemoc jako: jednorazowe lub powtarzające się umyślne działanie lub zaniechanie naruszające prawa lub dobra osobiste członków rodziny, w szczególności narażające te osoby na niebezpieczeństwo utraty życia, zdrowia, naruszające ich godność, nietykalność cielesną, wolność, w tym seksualną, powodujące szkody na ich zdrowiu fizycznym lub psychicznym, a także wywołujące cierpienia i krzywdy moralne u osób dotkniętych przemocą.

O przemocy możemy mówić wtedy, gdy zostaną spełnione 4 warunki:

• Jedna osoba ma wyraźną przewagę nad drugą
• Działanie lub zaniechanie jednej osoby narusza prawa i dobra osobiste drugiej
• Osoba wobec której stosowana jest przemoc, doznaje cierpienia i szkód fizycznych i psychicznych
• Jest to intencjonalne działanie lub zaniechanie działania

Zachowanie takie jest w każdym przypadku naruszeniem godności stanowiącej istotę praw człowieka.

 

Kto najczęściej doznaje przemocy?

 Najczęściej przemocy doznają osoby słabsze (co staje się oczywiste po zapoznaniu z definicją przemocy).

Najczęściej są nimi dzieci, kobiety, ludzie starsi, osoby niepełnosprawne. Z badań i statystyk wynika, że większość ofiar przemocy fizycznej w rodzinie to kobiety.
 

RODZAJE PRZEMOCY

1. Przemoc fizyczna – każde zachowanie względem drugiej osoby, którego celem jest zadanie fizycznego bólu, uszkodzenie ciała, pogorszenie stanu zdrowia, lub nawet  pozbawienie życia.

Przykłady: popychanie, bicie, szarpanie, odpychanie, kopanie, wykręcanie rąk, obezwładnianie, przytrzymywanie, policzkowanie, szczypanie, duszenie, klapsy, ciągnięcie za włosy i ich wyrywanie, bicie otwartą dłonią lub pięścią, bicie przedmiotami, oparzenie, przypalanie papierosem, topienie, polewanie substancjami żrącymi, użycie broni,  drapanie, gryzienie, plucie, ograniczenie swobody ruchu, trucie, zmuszanie do zażywania narkotyków lub picia alkoholu, porzucenie  w niebezpiecznej okolicy, nieudzielenie koniecznej pomocy, celowe stwarzanie sytuacji niebezpiecznych dla zdrowia lub życia itp.

 

2. Przemoc psychiczna – każde zachowanie mające na celu zmniejszenie poczucia własnej wartości osoby krzywdzonej, wzbudzenie w drugiej osobie strachu, pozbawienie jej poczucia bezpieczeństwa i kontroli nad własnym życiem. Działania takie nie zawierają aktów przemocy fizycznej jednak powodują znaczące obniżenie możliwości prawidłowego funkcjonowania.

Przykłady: wyzwiska, groźby, izolacja, ośmieszanie,wyśmiewanie poglądów, religii, pochodzenia, narzucanie własnego zdania i przekonań, stała bezpodstawna krytyka, wmawianie choroby psychicznej, kontrolowanie i ograniczanie kontaktów z innymi osobami, domaganie się posłuszeństwa, poniżanie, znieważanie, zawstydzanie, stosowanie gróźb, celowa agresja wobec ulubionych zwierząt, niszczenie własności osobistej lub przedmiotów mających jakąś wartość dla ofiary, grożenie popełnieniem samobójstwa, zabiciem osoby krzywdzonej bądź kogoś jej bliskiego, zmuszanie do przyglądania się aktom przemocy, odrzucenia emocjonalne, demoralizacja, ciągłe niepokojenie, wykorzystywanie dzieci do sprawowania kontroli (np. porwanie dziecka, wrogie nastawianie go w stosunku do osoby krzywdzonej), wywoływanie poczucia strachu poprzez spojrzenia, gesty, działania (np. trzaskanie drzwiami, demonstrowanie broni, drażnienie zwierząt) itp.

3. Przemoc seksualna – każde zachowanie mające na celu zmuszenie krzywdzonej osoby do podjęcia współżycia lub niechcianych czy nieakceptowanych innych praktyk i zachowań seksualnych.

Przykłady: gwałt, wymuszanie współżycia seksualnego i nieakceptowanych pieszczot, seksu z osobami trzecimi lub w ich obecności, sadystyczne formy współżycia seksualnego, krytyka i wyśmiewanie zachowań seksualnych, rozbieranie z użyciem siły, zmuszanie do uprawiania prostytucji, zmuszanie do oglądania masturbacji, filmowanie i robienie zdjęć podczas seksualnej aktywności bez zgody drugiej osoby, zmuszanie do oglądania pornografii itp.

4. Przemoc ekonomiczna i zaniedbanie – każde zachowanie, którego celem jest ekonomiczne i bytowe uzależnienie osoby krzywdzonej od sprawcy.  Zaniedbywanie najczęściej dotyczy dzieci, osób starszych, chorych i niepełnosprawnych. Działanie to charakteryzuje  niezaspokajanie podstawowych potrzeb zarówno fizycznych, takich jak właściwe odżywianie, ubieranie, ochrona zdrowia, edukacja, jak i psychicznych jak poczucie bezpieczeństwa, doświadczania miłości i troski. Osoba zaniedbywana nie odbierając od ważnych dla siebie ludzi dostatecznej ilości sygnałów o ważności swoich potrzeb uczy się, że nie jest ważna i potrzebna. W ślad za tym mogą iść dwojakie strategie zaradcze: wiara, że tak jest naprawdę i stopniowe wycofywanie się z wszelkiej aktywności lub uciążliwa dla otoczenia walka o dostrzeżenie (tzw. „lepkość", agresywność lub „dziwność").

Przykłady: odbieranie zarobionych pieniędzy, uniemożliwianie podjęcia pracy zarobkowej, niezaspokajanie potrzeb materialnych rodziny, brak opieki i uniemożliwienie zaspokajania podstawowych potrzeb fizjologicznych (związanych ze snem, higieną, odżywianiem itp.), ograniczanie dostępu do leków, opieki medycznej itp.

CYKLE PRZEMOCY

Cykle przemocy opisała amerykańska psycholog Leonora E. Walker. Badając kobiety doznające przemocy w rodzinie, zaobserwowała pewne cyklicznie pojawiające się w ich związkach zdarzenia. Na cykl przemocy składają się trzy następujące po sobie fazy: faza narastającego napięcia, faza ostrej przemocy i faza miodowego miesiąca.

 

1. faza narastania napięcia

- pojawianie się coraz większej liczby sytuacji konfliktowych oraz wyczuwalny wzrost napięcia w związku,

- jeden z partnerów staje się drażliwy, każdy drobiazg wyprowadza go z równowagi, swoje emocje wyładowuje na drugiej osobie, może ją poniżać, krytykować,

- każdy szczegół jest dobrym pretekstem do wszczęcia konfliktu i awantury,

- w tej fazie partner może (ale nie musi) pić więcej alkoholu, przyjmować narkotyki lub inne substancje odurzające.

2. faza ostrej przemocy

- zachowanie partnera staje się bardzo nieprzewidywalne, gwałtowne, często wpada w szał,

- dochodzi do eksplozji zachowań agresywnych, które mogą objawiać się biciem pięściami, przedmiotami, kopaniem, grożeniem bronią, duszeniem,

- można zaobserwować silne natężenie agresji słownej.

3. faza miodowego miesiąca

- w momencie kiedy sprawca wyładował już swoje emocje i wie, że przekroczył różne granice, zmienia się w zupełnie inną osobę,

- w tej fazie sprawca okazuje skruchę, ciepło i miłość,

- sprawca dba o partnerkę, spędza z nią czas, zachowuje się tak, jakby przemoc nigdy nie miała miejsca.

 

Cykle takie mogą trwać przez wiele lat, przy czym zwykle z upływem czasu skracają się fazy miodowego miesiąca, a wydłużają się i bardziej dramatycznie przebiegają fazy narastania napięcia i gwałtownej przemocy. Po pewnym czasie faza miodowego miesiąca zanika całkowicie i pozostają tylko dwie fazy.

OSOBIE DOTKNIĘTEJ PRZEMOCĄ UDZIELA SIĘ

bezpłatnej pomocy w szczególności w formie:
 

• poradnictwa medycznego, psychologicznego, prawnego, socjalnego, zawodowego i rodzinnego
• interwencji kryzysowej i wsparcia
• uniemożliwienie osobom stosującym przemoc korzystania ze wspólnie zajmowanego z innymi członkami rodziny mieszkania oraz zakazanie kontaktowania się i zbliżania się do osoby pokrzywdzonej
• zapewnienie bezpiecznego schronienia w specjalistycznym ośrodku wsparcia dla ofiar przemocy w rodzinie
• przeprowadzenie badania lekarskiego ustalającego przyczyny oraz rodzaje uszkodzeń ciała związanych z użyciem przemocy w rodzinie oraz wydanie zaświadczenia lekarskiego w tym przedmiocie

GDZIE ZGŁOSIĆ PROBLEM PRZEMOCY W RODZINIE?

Problem przemocy w rodzinie najczęściej zgłaszany jest na policji (osoba doznająca przemocy wzywa policję na interwencję lub też zgłasza problem dzielnicowemu). Często zdarza się, że to pracownik socjalny pracując z rodziną w środowisku, zauważa problem przemocy domowej lub też ofiara przemocy sama informuje pracownika socjalnego o tym problemie. W szkole pedagodzy szkolni bądź też nauczyciele również mogą spotkać się z przemocą w rodzinie (obserwując same dziecko lub też w kontakcie z rodzicem). Zdarza się także, że osoba, która doznała przemocy, wymaga opieki lekarskiej, wówczas zgłasza się do lekarza rodzinnego lub też trafia do szpitala. Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, badając sytuację w rodzinie odnośnie nadużywania alkoholu przez któregoś z członków rodziny, monitoruje również występowanie w tej rodzinie zjawiska przemocy domowej. Problem przemocy w rodzinie można także zgłosić Przewodniczącemu Zespołu Interdyscyplinarnego ds. Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie w danej gminie.

W przypadku powzięcia informacji o rodzinie dotkniętej przemocą domową, osoba będąca przedstawicielem jednostki organizacyjnej pomocy społecznej, Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, policji, oświaty czy też ochrony zdrowia, jest zobowiązana do założenia Niebieskiej Karty. Wówczas rozpoczyna się cała procedura, która obejmuje szereg czynności ze strony służb zajmujących się przeciwdziałaniem przemocy w rodzinie, mających na celu przede wszystkim pomoc osobie dotkniętej przemocą, a także podejmowanie interwencji wobec sprawcy przemocy.

GDZIE UZYSKAĆ POMOC

Każdy ma prawo do pomocy i ochrony.

Instytucje i organizacje działające na terenie Bystrzycy Kłodzkiej, do których można się zwracać o pomoc:

• Ośrodek Pomocy Społecznej w Bystrzycy Kłodzkiej ul. 1-go Maja  1 , tel 748110266,
• Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Bystrzycy Kłodzkiej ul. Sienkiewicza 8, tel.748110101
• Komisariat Policji w Bystrzycy Kłodzkiej ul. Słowackiego 8 tel. 748111103
• Bystrzyckie Stowarzyszenie Dobroczynne ul. 1-go Maja1 tel.748110266
• Ośrodek Interwencji Kryzysowej  "RAZEM",ul. A. Grottgera 8, 57-300 Kłodzko; tel. 74 865 86 58
• Punkt Konsultacyjny Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Uzależnień i Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie (podmiot prowadzący OPS), ul. Stefana Okrzei 15, 57-500 Bystrzyca Kłodzka; tel. 74 811 02 66, faks: 74 811 17 85

 

• Prokuratura Rejonowa w Bystrzycy Kł., ul. Sempołowskiej 4 tel.74 811 00 25
• Specjalistyczny Ośrodek Wsparcia, ul. Ogrodowa 2a, 58-306 Wałbrzych tel. 74 846 75 58, 74 840 82 96
• Ogólnopolski telefon dla ofiar przemocy w rodzinie "Niebieska Linia" " " działa od poniedziałku do soboty w godz. 8.00- 22.00, w niedziele i święta - w godz. 8.00- 16.00

801-12-00-02 

 

Dla osób stosujących przemoc w rodzinie prowadzone są programy korekcyjno-edukacyjne. Uczestnikami programu korekcyjno-edukacyjnego dla osób stosujących przemoc w rodzinie mogą być osoby kierowane przez Sąd, Policję, Zespoły Interdyscyplinarne, kuratorów, pracowników socjalnych, pedagogów, a także organizacje pozarządowe, Kościół i inne instytucje, które zdiagnozują daną osobę, jako sprawcę przemocy domowej. Uczestnikami programu mogą być także osoby, które same podjęły decyzje o uczestnictwie. Warunkiem przyjęcia do programu jest przyznanie się osoby do stosowania przemocy domowej. W programie nie mogą uczestniczyć osoby z zaburzeniami psychicznymi oraz neurologicznymi, bez wcześniejszej konsultacji psychiatrycznej czy neurologicznej. Uczestnikami programu nie mogą być również osoby uzależnione od środków psychoaktywnych, chyba, że przeszły podstawowy program leczenia odwykowego lub są w trakcie takiego leczenia i posiadają zgodę uczestnictwa terapeuty uzależnień. Podstawowym celem działań korekcyjno-edukacyjnych jest strategia kierunkowana na zmianę zachowań i postaw osób stosujących przemoc w rodzinie, a także zwiększenie ich zdolności do samokontroli emocji i nauki konstruktywnego współuczestnictwa w życiu rodzinnym. Udział w programie jest bezpłatny. Informacje: Wydział Zdrowia i Polityki Społecznej Starostwo Powiatowe w Kłodzku ul. Kościuszki 7, 57-300 Kłodzko tel. 74 8657580 E-mail: zdrowie@powiat.klodzko.pl Zajęcia realizowane są w Ośrodku Interwencji Kryzysowej w Kłodzku, ul. Grottgera 8.